Beloofd is beloofd. De kruidlaag van de jardin kon u al ontdekken in deel 1, tenminste in het deel van de tuin dat ik tot voedselbos heb omgedoopt, want het gaat me in deze log vooral over planten die het goed doen in de schaduw of halfschaduw en die op dit moment van de lente zichtbaar zijn. Laten we het wat dieper in de grond zoeken. Momenteel heb ik nog niet zoveel eetbare knollen, bollen of wortels in de jardin, buiten aardpeer, look, en het alom tegenwoordige nagelkruid. Ik ben wel aan het experimenteren geslagen. De look is dit jaar terechtgekomen rond de fruitbomen. Vorig jaar oktober was ik al van plan de moestuin (voor éénjarige groenten) voor de winter her in te richten , dus moest ik de look ergens anders kwijt. Alliums zouden een goede companion zijn voor fruitbomen omdat ze ongedierte op een afstand houden en bijgevolg kom je nu op verschillende plaatsen in de tuin, aan de rand van de boomspiegels een groepje look tegen. Ik laat er vast hier en daar nog wat staan, benieuwd naar wat er gebeurt als je ze behandeld als vaste plant.
Om het mezelf gemakkelijk te maken en niet onnodig de grond te moeten verstoren, heb ik vlakbij de aardperen, waar nu natuurlijk nog niets van te zien valt, ook voor het eerst crosne geplant. Japanse andoorn dus, en die eerste blaadjes lijken zo hard op die van de weelderig aanwezige bosandoorn, dat ik blij ben dat ik ze niet ergens in de bosrand heb gezet. Ik ken mezelf, het zou niet de eerste keer zijn dat ik iets weghaal wat ik eerst zelf heb geplant of gezaaid. Het wordt een triootje, want ernaast komt oca of oxalis tuberosa , maar die staat op aanwijzing van de kweker nog in de serre voor te groeien. In principe zouden ze alledrie in de grond kunnen blijven en kan je ’s winters oogsten wanneer je ze ook echt wil eten. Ik hoop maar dat die twee laatste niet zo hard in de smaak vallen van de woelmuizen als aardpeer, want hoe verder de winter vordert, hoe minder aardpeer er hier te vinden is.
Iets verder in de tuin, aan de rand van het gazon een ander nieuwkomertje: de aardkastanje (Bunium bulbocastanum) een inheemse schermbloemige die met uitsterven is bedreigd. Het fluitekruid doet het goed op deze plek, dus gok ik er op dat dat voor neef aardkastanje ook geldt.
Dan zijn er natuurlijk de klimmers. Ook die bevinden zich niet echt in het voedselbos. De kiwi en de druif die overwoekeren twee kleine bijgebouwtjes vlakbij de achterdeur. De kiwi mag dan wel tegen wat schaduw kunnen , maar de druif heeft absoluut zon nodig. Wel is er een andere klimmer, die wat schaduw verdragen kan, maar er alles aan zal doen om het licht te bereiken : hop. Neen, nog geen bier gebrouwen met de bellen en het staat ook niet meteen op ons projectenlijstje. Helaas was ik ook dit jaar opnieuw te laat om de scheuten te bleken zodat we ze konden proeven. Tja zo’n voedselbos, je moet het voortdurend in de gaten houden. In het kamp van de eetbare klimmers is de hoop nu gevestigd op de zelf gezaaide kaukasische klimspinazie of Hablitzia tamnoides. De zaailingen deden het zo goed dat ik ze op verschillende plaatsen heb uitgeplant, hieronder zie je er eentje aan de stam van de gingko, vlabij het triootje knollen die ik hierboven beschreef. Veel klimmen doet hij nog niet en of hij lekker is, dat zal de tijd nog moeten uitwijzen, wel is het me opgevallen dat de zaailingen gespaard bleven van slakkenvraat.
kiwiblad in de knop
hop hop hop
klimspinazie
Tot zover de klimmers, op naar de struiklaag. Ik moet toegeven dat de combinatie met schaduw wat moeizamer verloopt. Van de bessen is de zwarte trosbes (ribes nigrum) de meest productieve in de schaduw, maar op de overige telgen uit de ribesfamilie die mijn voedselbos bevolken vind ik amper bloesems, laat staan bessen, waardoor ik eigenlijk niet weet wat het voor variëteiten zijn. Ik heb deze winter van alle planten stekjes genomen in de hoop dat ik met wat geduld toch nog te weten kom wat het zijn. Ook duiken er steeds jonge ribesplantjes op aan de rand van het bos. Ze mogen van mij gerust blijven staan, als ze het daar naar hun zin hebben, als ze ook nog beginnen dragen is dat mooi mee genomen. De twee blauwe bosbessen kon ik wel determineren maar slechts op één vond ik één enkel bloemtrosje en de oogst bleef na drie jaar beperkt tot drie besjes. Ook van deze twee heb ik stekjes genomen met de bedoeling ze ergens anders in de tuin uit te proberen.
zwarte trosbes
blauwe bosbes
Pas op, aan bessen geen gebrek in de jardin. Ik weet amper wat aan te vangen met de vele frambozen en witte trosbessen die terug te vinden zijn op wat zonnigere plaatsen in de tuin. Toch zijn er nog nieuwkomers : een honingbes klaar om uitgeplant te worden, die krijgt samen met zijn partner (voor de kruisbestuiving) een zonniger plaatsje, naast de vijg en in gezelschap van een drietal uit zaad opgekweekte gojibessen en een hazelaar zaailing waarvan ik hoop dat hij de enorme hazelnoten van zijn mama heeft geërfd.
honingbes in wacht
hier is nog wat plaats
Tot slot zijn er nog stekelige exemplaren : een szechuanpeperboompje , pas aangeplant dus hij moet nog bewijzen dat hij er niet om maalt om in de schaduw te vertoeven. Eentje die zeker niet van de schaduw houdt, is de driebladige winterharde citroen (Poncirus trifoliata). Ik ontdekte pas recent wat dat stekelige bijna bladloze ding midden in het bos was. Je eigen citroenen kweken, het leek me wel iets en bij het bestuderen van foto’s bleek dat ik er al eentje had staan . Nee, citroenen heb ik er niet van geplukt, kan moeilijk anders want deze staat echt wel in diepe schaduw en wordt daarmee de volgende stekjes kandidaat. Toch is het de eerste keer dat ik er bloemknoppen op ontdek en ook viel het me op dat er enkele weken geleden veel meer blad aan hing. Vooral het krentenboompje en de twee gele kornoeljes gunnen hem later op het jaar geen straaltje zon meer, maar zelf zorgen die drie wel voor een enorme hoeveelheid bessen, netjes verdeeld over het seizoen. De tweede gele kornoelje rijpt zelfs later af dan de eerste, waardoor er bessen voorradig zijn van half augustus tot diep in september.
driebladige citroen: bloem of blad ?
jonge szechuanpeper
gele kornoelje : bessenbegin
Tot zover dit rondje voedselbos, we komen later op het seizoen zeker nog eens terug, om de evolutie tonen en ook de bomen en planten aan bod te laten komen die tot nu toe onvermeld bleven. Toch wil ik u nog deze tip mee geven, mocht u zelf een voedselbos plan(t)(n)en voor uw nageslacht, hou vooral rekening met de volwassen omvang van bomen en struiken, het zou jammer zijn dat er door lichtgebrek na enkele decennia niets meer te plukken valt.
le fabuleux jardin 