“Hippie ” Mijn beide zonen scheppen er ontzettend veel plezier in om me te pas en te onpas zo te noemen. Niet dat het er hier zweverig aan toe gaat of dat ik getooid in kleurige katoenen slobberkleren, volgehangen met kraaltjes en geurend naar wierook of patjoeli door het leven ga, integendeel. Nee, ze maken zich vooral vrolijk over mijn experimenten in tuin, keuken , badkamer en wasplaats om zo zelfvoorzienend en ecologisch mogelijk door het leven te gaan. Meestal gaan ze ook wel mee in het verhaal en komen ze zelf al eens met een voorstel op de proppen, behalve die keer dat ik over een composttoilet begon. ieew ! De afkeer bleek zo groot, dat er ogenblikkelijk beslist werd te stemmen -dat komt er van als je je kinderen naar democratisch onderwijs stuurt- en ik met 3 tegen 1 het idee onmiddellijk mocht opbergen. Keiharde argumenten op tafel gooien mocht niet baten. Beslist is beslist, ik mocht er mijn mond niet meer over open doen.
Uit noodzaak
Tot jongste zoon kort na onze verhuis naar de jardin last kreeg van diarree. Hij had al altijd gevoelige darmen gehad, maar dit was anders. Chronisch, explosief en pijnlijk, dag en nacht, de “ongelukjes” waren niet meer te tellen. De diagnose, colitis ulcerosa, betekende niet meteen een oplossing, maar luidde een nog steeds aanslepende zoektocht naar de juiste medicatie in.
Ons nieuw optrekje telde maar één (ijskoud) toilet zo’n dikke 20 meter verwijderd van de slaapkamer van de jongste zoon, vooral ’s nachts mondde dit uit in kleine drama’s. Schuldgevoel omdat hij het weer net niet had gehaald, chronisch slaapgebrek omdat hij mij niet wou wakker maken en alle sporen zelf trachtte te wissen, door en door koud en afzien van de pijn. Een moederhart breekt voor minder.
Ik vond een rechthoekige 30 liter emmer met deksel. Een afgedankte wc bril bleek er precies op te passen. Als afdekmateriaal verzamelde ik droge bladeren uit de tuin, en plaatste de emmer in het overloopje naast zoons kamer. Onze nachten verliepen terug wat rustiger. Het zag er niet uit, was veel te laag, maar ik duldde geen commentaar, dit was een gedeeltelijke, maar snelle oplossing voor een ernstig probleem.
Bij de aanvang van de eerste fase van onze verbouwingswerken verhuisde zoons slaapkamer naar de kamer met enige toegang tot het spoeltoilet. Aanvankelijk kon het geïmproviseerde composttoilet opgeborgen worden, maar een tweede toilet bleek toch onontbeerlijk. Jongste zoon had zijn slaap broodnodig, we stoorden hem liever niet. De tweede fase van de verbouwingswerken , waarbij de badkamer zou worden afgewerkt zou nog enige tijd op zich laten wachten, dus het composttoilet maakte opnieuw zijn entree
Doe het zelf
Die lage emmer, die waarschijnlijk ons gewicht niet lang zou kunnen dragen werd inderhaast vervangen door een oude stoel, ontdaan van simili lederen kussen, met een ovaal gat in de zitting op maat van de wc-bril. Een hoog plastiek curver vuilbakje paste er precies onder . ‘T was maar tijdelijk, dus veel aandacht besteedden we er niet meer aan. Snel bleek dit model toch voor verbetering vatbaar, er durfde al eens wat plas tussen emmer en zitting terecht te komen en het vuilbakje zonder hengsel was nogal zwaar in gevulde toestand. De soms klotsende tocht naar de composthoop was daardoor niet zo’n prettige onderneming. Na verloop van tijd begon er zich een bruinig laagje te vormen in de plastiek emmer die je er niet met even spoelen uit kreeg en waardoor ook geurtjes bleven hangen.
Ondanks deze minpuntjes was het composttoilet niet langer een controversieel onderwerp in ons gezin. Toen aan het einde van de tweede verbouwingsfase bleek dat we een inschattingsfout hadden gemaakt en het tot wastafelmeubel omgetoverde dressoir iets te groot was om een comfortabele plaatsing van een toilet toe te laten , was de oplossing voor de hand liggend: retour composttoilet, want geen waterafvoer nodig. In afwachting van een esthetisch verantwoord model, besloot ik om de oude stoel te pimpen. Een aantal plankjes op maat zagen om de emmer aan het zicht te onttrekken, een restje zwarte verf, twee rvs emmers (eentje als reserve) en een passend deksel, meer was er niet nodig. Alleen voor het “plas tussen emmer en zitting” probleem had ik niet meteen een oplossing. Nadat de man mij had zien sukkelen om een soort kraag in plastic tussen bril en emmer te bevestigingen, kwam hij op het lumineuze idee om de emmer niet onder de zitting te plaatsen maar er in. Het resultaat voldoet, wat ons betreft, nog steeds zowel esthetisch als op het vlak van gebruiksgemak.
Hoe werkt dat nu ?
In de handel zijn er allerlei modellen beschikbaar, waarbij urine gescheiden wordt, ventilatie is voorzien, het hoopje moet worden afgedekt met speciale doekjes, soit met alle mogelijke technische snufjes om zo dicht mogelijk het “spoel het probleem weg” toilet te benaderen. Deze modellen zijn duur in aankoop, volumineus en meestal technisch ook niet zo eenvoudig te installeren.
Terwijl het principe o zo simpel is : een absorberende laag koolstofrijk organisch materiaal wordt in een emmer aangebracht, na de grote of kleine boodschap voeg je een laagje van hetzelfde organisch materiaal toe en dit totdat de emmer bijna vol is. De inhoud wordt vervolgens naar de composthoop gebracht, waar het bedekt wordt met een laagje hooi of ander beschikbaar materiaal. Vanaf dan doen micro-organismes en schimmels hun werk en na een jaar heb je goede compost, vrij van pathogenen, waarin zelfs residuen van medicatie niet meer in terug te vinden zijn.
Nee, het stinkt niet, zolang je het na ieder gebruik voldoende afdekt en regelmatig de emmer leegt. Eerlijkheidshalve moet ik er bij vermelden dat dit wel kan verschillen al naargelang de hoeveelheid en het soort afdekmateriaal. Het afdekmateriaal moet koolstofrijk zijn, het bruine materiaal van je composthoop zeg maar, pis en kak zijn in tegenstelling tot wat de kleur laat vermoeden stikstofrijk en vertegenwoordigen dus het groen materiaal van je composthoop. Het meest voor de hand liggende materiaal zijn houtkrullen of zaagsel, maar tenzij je er geld wil aan uitgeven of een houtbewerker in de familie hebt, vergt het soms al wat zoekwerk om er aan te komen. Hier hebben we alle mogelijke materialen uitgeprobeerd : papier en karton snippers, verhakseld hout, gevallen blad, hooi, kortom alles wat we op een bepaald moment ter beschikking hadden. Houtkrullen of zaagsel dragen mijn voorkeur weg vanwege de goede absorptie, maar ze werken enkel optimaal wanneer ze een beetje vochtig zijn. Buiten bewaren volstaat om de juist vochtigheidsgraad te bekomen. Vers bladafval en verhakseld hout absorberen niet zo goed, tenzij ze al een tijdje hebben liggen composteren. Hooi is mijn minst favoriete afdekmateriaal, te lange vezels die weinig tot niets absorberen. Papier en karton snippers vallen vooral tegen qua geurabsorptie maar na het afdekken even besproeien met een plantenspuit kan helpen. Ook het composteringsproces van papier en karton duurt wat langer, ik vermoed omdat het materiaal aanvankelijk te steriel is.
Voor diegenen die lekkere geurtjes en luxe belangrijk vinden kan ik een kommetje verse rozenblaadjes aanraden om ieder laagje mee af te werken.
Akkoord, er zijn plezantere klusjes dan het legen van het composttoilet en om één of ander mysterieuze reden ben ik de enige in huis die merkt dat de emmer vol is, maar het kost me amper 5 minuten. Daarbovenop put ik als gepassioneerd tuinierster, meer voldoening uit het aanvullen van de composthoop, dan het schrobben van de porseleinen pot om ze te ontdoen van aangekoekte remsporen en kalkaanslag. Ook het feit dat een mens daarbij soms moet grijpen naar toxische substanties, misleidend verpakt als kleurige wc-eenden, kan ik niet in overeenstemming brengen met mijn groene principes. Het proper houden van een rvs emmer is trouwens een koud kunstje, na het ledigen volstaat het om de emmer uit te spoelen en er desnoods er even door te gaan met een wc-borstel. Een emmer in rvs is geen noodzaak, maar zoals ik al schreef, zijn plastic emmers na verloop van tijd minder goed schoon te houden en moet je ze toch een 24u buiten in de “week” laten staan wil je gebruik kunnen maken van een geurloos exemplaar. De verleiding zal bestaan om een emmer van 20 tot 30l te scoren, kwestie van ze minder dikwijls te moeten ledigen, maar de ervaring heeft mij geleerd dat het makkelijker is een keer vaker met een emmer van 15l op en af naar de composthoop te lopen dan met een zwaar exemplaar van 30l.
Ja, ik gebruik de compost ook in de moestuin. Er zijn mensen die absoluut op veilig willen spelen en het eindresultaat enkel bij fruit- en sierbomen gebruiken. Dat kan, maar ik zie eerlijk gezegd het verschil niet met het gebruik van koeien, paarden of kippenmest in de moestuin. Dat zijn herbivoren, zegt u, ja maar weet u wat de boer of de paardenliefhebber allemaal aan zijn beesten voedert? Van kippen is het geweten dat ze geen enkel bron van eiwitten links laten liggen dus waar zit het verschil ? Ik weet daarentegen zeer goed wat mijn gezin allemaal naar binnen werkt. Ook hier geldt voor mij eenzelfde redenering : waarom moeite of kosten doen om aan dierenmest te geraken voor een florerende moestuin, als je het eenvoudigweg zelf kunt produceren, met een minimale milieu impact nog wel.
Argumenten
De argumenten voor de keuze van het composttoilet zijn voor mij evident. Als u bedenkt dat 10% van de wereldbevolking nog steeds geen toegang heeft tot zuiver water, terwijl wij het doodnormaal vinden om bij iedere toiletpassage zo’n 10l zuiver en drinkbaar water het riool injagen … ik moet daar toch even van slikken.
Wij mogen dan wel gratis regenwater en spaarknoppen gebruiken, maar daarmee is de kous niet af, want wanneer we doorspoelen lijkt het wel alsof we verlost zijn van ons “sanitaire” afval, maar het duikt hoe dan ook weer op aan het einde van het riool waardoor er weer een pak energie en geld nodig is om de kwaliteit van dat water opnieuw acceptabel genoeg te krijgen om het terug te kunnen lozen. De toegepaste zuiveringsmethodes zijn niet 100%. Om maar een voorbeeld te noemen : het is bewezen dat de oestrogenen afkomstig van de pil in onze waterlopen invloed hebben op de geslachtsvorming van in het wild levende vissen. Probeert u zich eens voor te stellen wat er allemaal in dat water terecht komt en welke impact dat zou kunnen hebben, ik kan niet dat alvast niet, maar ik vrees dat het gezegde “wat niet weet , niet deert” hier niet op gaat.
Zelfs al beschik je over een individueel zuiveringssysteem , al dan niet met planten, het “harde” materiaal moet nog steeds, voor er zuivering plaats kan vinden, opgevangen worden en nadat het een jaar of 3 onder anaerobe omstandigheden(door het water) toxisch heeft liggen wezen, moet het hoe dan ook weggehaald worden. Weet u wat er mee gebeurt nadat de mestboer is langs geweest ? Als het goed is, loost deze het op zijn beurt in een openbaar rioolzuiveringsinstallatie, het probleem blijft m.a.w. hetzelfde. Uiteindelijk komt alles terug terecht in onze oppervlaktewateren en dus ten lange leste ook in ons leidingwater, sorry , maar dat vind ik pas een vies idee.
Er kan nog wel even worden doorgegaan met het aanleveren van argumenten voor het gebruik van composttoiletten en ik bevind me in de luxepositie dat ik eventuele tegenargumenten hier niet hoef te beantwoorden, maar laat ze gerust op me los in de commentaren, ik zal mijn best doen. Stel dat ik u toch getriggerd heb met dit stukje en u meer wilt weten, wel er is de klassieker “The humanure handbook” van Joseph Jenkins (zelfs gratis down te loaden) of u kunt eens een workshop bijwonen van deze mensen, wiens creaties zelfs al in het MAS te bewonderen zijn.
Interessant onderwerp waar men als sch***tende mens niet kan aan voorbijgaan, moedig hoor om daar zomaar zonder schroom over te bloggen ! Ik herinner mij de tijd (ja ik ben al zo oud) waar men bij sommigen oerbewoners, onder andere het plaatselijke boerengezin (waar mijn grootmoeder wekelijks kwam om eieren en groenten, overigens heel sympathieke mensen hoor) waar men naar het hokje aan de rand van het veld moest “gaan” als het “moest”. Vrij avontuurlijk vond ik dat en een beetje angstaanjagend ook want je wist nooit wat er uit het grote zwarte “gat” ging te voorschijn komen. Als fantasierijk kind kon dat van alles zijn, slangen, schorpioenen, monsters, noem maar op. Alle gekheid op een stokje, chapeau! Ik wou dat ik zo ecologisch ingesteld was wat betreft menselijke afvalstoffen, ach ja, ik gebruik wel regelmatig (mijn eigen) urine als beitsmiddel voor mijn verfstoffen, al heeft het jaren geduurd alvorens ik dat wou bekennen.
LikeLike
Oei dan ben ik ook oud, ik herinner me het toilet met “gat” op de koer van mijn grootouders nog, met hartjesdeur en al. Nu ik er aan denk is het ook bij mijn grootouders dat ik als kind een fobie voor spoeltoiletten heb opgedaan , bij het spoelen steeg het water tot aan de rand, ik had altijd schrik dat het zou overlopen. Ik begrijp de eventuele schroom wel , maar we doen het dus allemaal en ik vraag me af wat het verschil is met het verversen van een pamper of het legen van een kattebak
LikeGeliked door 1 persoon
Inderdaad er is geen verschil! Wij zijn wat fobisch wat betreft ons eigen shit, vrees ik.
Die veldtoilet waar ik het over had was toch nog iets primitiever dan de fameuze koertoilet met het hartje, er kwam ook helemaal geen spoelwater aan te pas, een compsttoilet avant la lettre dus maar dan met meer luchtjes 🙂
LikeLike
Ik gebruik in het kippenhok hennepstrooisel , misschien ook goed te gebruiken in het composttoilet.
Tot een paar jaar geleden haalde wij de septic tank zelf leeg en gooide dat op de composthoop , prima compost werd het. Nu we wat ouder worden laten we het leeg halen, jammer.
Gr Jan(Wilde een Tuin)
LikeLike
Ja, hennepstrooisel zou heel goed werken…jammer genoeg wordt het hier niet naast de deur geteeld zoals bij u
LikeLike
Ik snap nog steeds niet waarom zoveel mensen hun sceptische put (moeten) laten leegmaken.
Een goede sceptische put geraakt nooit vol! Bij mijn ouderlijk huis al 30 jaar in gebruik zonder leegpompen.
Gebruik nooit bleekwater en zo weinig mogelijk andere chemische troep.
LikeLike
Zoals je zegt : een goed werkende sceptische put en zonder gebruik van chemische troep. Hier was de sceptische put een betonnen ton, in twee compartimenten verdeeld met een metalen tussenschot. Het tussenschot was omgevallen, een euvel die volgens de mestboer dikwijls voorkomt, maar zelden gecontroleerd of verholpen wordt.
LikeLike
Ten huize Woelmuizenier wint de oppositie met 6:1. Daarbij komt dat in het Land van Dichters en Denkers alles geDINnormd moet zijn.
Shit happens. Sometimes twice a day. Dus ga ik af en toe op mijn weide, ‘How to shit in de woods’ in de hand. Als man doe ik altijd de liquide ontlasting uit de losse hand, een beetje hier, een beetje daar. Honi soit qui mal y pense.
LikeLike
De psychologische drempel blijkt inderdaad nogal hoog. De losse hand methode wordt hier ook toegepast, door de mannen wel te verstaan.
LikeLike
Boeiend onderwerp! Ik moet ineens terug denken aan ons jongens en hun neven. Enkele jaren geleden op vakantie in de Ardennen hadden zij een nieuwe rage : ‘Natuurkakken’. Alleen is nonkel toen heel boos geworden toen ze het vlak voor zijn tent gedaan hadden…
LikeLike
Zo te horen bedreven die jongens eerder een vorm van “wildkakken” , niet meteen wat ik voor ogen had maar ik begrijp de associatie 😉
LikeGeliked door 1 persoon
Goede literatuur hierover:het boek humanure zwerft in de oude versie ergens op het internet als PDF.
Daarin staat duidelijk beschreven en goed onderbouwd welke pathogenen er na een jaar nog in je compost zitten. Je hebt een zoon met darmproblemen, ik zou de compost daarom zeker twee jaar laten rusten voor die de moestuin opgaat.
LikeLike
Inderdaad, de klassieker. Ik heb het niet vermeld , maar inderdaad we laten de compost twee jaar rijpen , niet vanwege de darmziekte, het is een auto-immun ziekte dus in principe geen pathogenen, maar vanwege de medicatie.
LikeLike
Hurkzit schijnt een beter poephouding te zijn. Dit zou dan pleiten voor alleen een emmer. 🙂
Mooi artikel, het hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn.
LikeLike
Effectief, ook al gehoord, vandaar het bestaan van hurktoiletten . Een emmer lijkt me dan nog te hoog , of je zou er een uitsparing in de grond voor moeten maken.
LikeLike
Hurkzit kan je ook nabootsen op een gewone toilethoogte door met je ellebogen gesteund op je knieën te kakken, daarbij zo ver mogelijk vooroverleunend. Zo plassen is overigens eveneens aan te raden, ook voor mannen, jawel.
On topic: bijzonder interessante post! Shit happens, en dat mag voor een keertje.
LikeLike
Met een krukje zodat de voeten hoger komen te staan zou het naar verluidt nog beter zijn, soit. Toch even geaarzeld of ik het wel zou publiceren.
LikeLike
Op vakantie in Zweden was er geen riolering op het eiland waar we verbleven. Hier werd gebruikt gemaakt van een freezing toilet. ( https://en.m.wikipedia.org/wiki/Freezing_toilet) Het kost wel stroom, maar ieder geurtje ontbreekt. Daarnaast mag er niet op geplast worden.
Ik vond het een slimme uitvinding.
LikeLike
Lijkt me niet zo handig als je er niet op mag plassen en wat gebeurde er met de bevroren uitwerpselen ?
LikeLike
Met belangstelling je uitvoerige alternatieve-plee-post gelezen. Niet alleen vanwege je degelijke voorbereiding, maar ook vanwege de improvisatie!
Mijn vraag zou zijn hoe het met de afbraak zit van ev. medicijnen. Er zijn zoveel soorten chemische troep, die mensen, moeten / willen slikken. Ik heb wel eens het idee dat een deel van onze uitwerpselen gewoon uit chemisch afval bestaat. En breekt alles wel netjes in twee jaar af?
Maar: in geval van nood is het beste toilet dus gewoon een geïmproviseerde kattenbak in een stoel gemonteerd. Bravo!
LikeLike
Ik stel me inderdaad ook vragen omtrent de afbraak van medicijnen. Anderzijds wordt composteren steeds vaker naar voor geschoven als methode om vervulde grond te saneren. Vooral schimmels zouden er sterk in zijn. Ik heb voor onszelf beslist dat 2 jaar voldoende moet zijn, er vanuit gaand dat wat ik zelf opkweek nog altijd minder rotzooi zal bevatten dan wat we doorgaans in winkels kopen. Een geïmproviseerde kattebak ha, zo eenvoudig kan het leven zijn.
LikeLike
Ik heb een klassiek toilet, maar spoel met regenwater (ik heb voldoende regenwater om heel ’t jaar regenwater te gebruiken).
LikeLike
Scheelt al een pak op het waterfactuur, natuurlijk. Het punt is eigenlijk dat door het door te spoelen we er afval van maken en het verder in de kringloop ook als zodanig moet behandeld worden, terwijl we het evengoed kunnen behandelen als grondstof. Ter info: ons spoeltoilet (met regenwater) staat er ook nog steeds en wordt ook gebruikt, t is niet dat we heilige groene boontjes zijn, maar ik vind het wel belangrijk om over zoiets na te denken en alternatieven uit te proberen… en de ervaring te delen natuurlijk.
LikeLike
Het klinkt als een heel werk maar ik waardeer al je moeite voor je zoon en het milieu. Het is bijna allemaal nieuw voor me behalve dat regenwater. Wil al jaren regenwater gebruiken maar echt mogelijk is het niet
LikeLike
Of het nu een emmertje keukenresten zijn of een emmertje kak , zoveel werk is dat tochtje naar de composthoop eigenlijk niet. De moeite die we doen is helaas niet meer dan een watermolecule op een hete plaat, maar ik koester toch de hoop dat ik anderen kan inspireren.
LikeGeliked door 1 persoon
Hé, wat een superinteressant artikel. Jij leeft echt met de natuur. Ook in je huiselijk leven, dat lijkt me zo heerlijk. . Dat toilet ga ik in de zomer eerst es proberen toe te passen op de wei, in feite doe ik dat nu al, zonder emmer dan 😃 Wildplassen bij de mesthoop, maar voor de grote boodschap kan dit mijn oplossing zijn. Dankjewel! En wie weet breng ik het idee daarna in huis, maar mijn man gaat niet mee willen, vrees ik.
LikeLike
Zelf vind ik dat ik nog een hele weg t gaan heb om echt met de natuur te leven, maar ik wordt er wel steeds beter in ;-). De psychologische drempel is best wel hoog, ik had dat een beetje onderschat, succes er mee.
LikeGeliked door 1 persoon
Vroeger vervoerden platte scheepjes (in het westland noemde men ze westlanders maar ook in belgie was het gangbaar) groenten en granen naar de stad en brachten de stedelijke mest naar het platte land. Een spoelwc is een ‘recente’ uitvinding. Onze uitwerpselen komen in de afvalstroom terecht en worden niet volledig weggezuiverd en de boer moet nitraatrijke kunstmeststof aankopen waarvan het teveel rechtsreeks de rivieren in gaat.
Ik gebruik halfverteerde houtsnippers als afdekmateriaal (gewoon wat weghalen van een pad waar dan verse houtsnippers op komen). Compost kan ook. Dat was blijkbaar hundertwassers’ ideale afdekmaterie.
LikeGeliked door 1 persoon